Iako je to dobro poznata činjenica, teško je zamisliti da je teritorija Srbije nekada bila veliko vodeno prostranstvo poznato pod nazivom Panonsko more. Ova ogromna vodena površina postojala je u kontinuitetu oko 30 miliona godina, a bila je samo deo praokeana Tetisa.
Današnja Vojvodina, delovi Mađarske, Rumunije, Ukrajine, Hrvatske, Slovenije i Češke bili su sasvim pod vodama Panonskog mora. Tektonski poremećaji i zemljotresi uticali su na menjanje njegove površine i oblika. More je zauzimalo oko 200.000km2 sa maksimalnom dubinom od 1000 metara. Nivo vode se vekovima menjao, a tek ponekad se dešavalo da najviši delovi Balkana izrone iznad vodene površine.
Dok se Srbija kupala u morskoj vodi, u njenom okruženju je cvetala flora i fauna. Osim biljaka koje i danas srećemo širom naše zemlje poput hrasta i vrbe, zahvaljujući temperaturama višim od današnjih, cvetale su i mediteranske varijante kao što su fikus i lovor. Fauna je obuhvatala primerke koje sada možemo da vidimo samo preparirane, u muzejima: sabljozubog tigra, mamuta, mastodona i današnje afričke vrste: hijenu, žirafu i nosoroga. Krokodili neuporedivo veći od njihovih savremenih potomaka, slobodno su šetali ovim teritorijama. O njihovom postojanju svedoče delovi skeleta otkriveni u okolini Paraćina.
Najbolji dokaz o bujanju životinjskog sveta na ovim prostorima su fosili mamuta otkrivenih u Kostolcu i Kikindi. Kika i Vika, kako su iz milošte nazvane po mestima na kojima su pronađene (Kikinda i Viminacijum) odlično su sačuvane. Za Viku se procenjuje da je stara oko milion godina i pretpostavlja se da je stradala zaglavljena u mulju, što je doprinelo odličnom očuvanju skeleta.
Sergej Jasenjin: Životna poruka koja se ne zaboravlja
Na Staroj planini, takođe na osnovu otkrivenih ostataka, živeli su, verovali ili ne, dinosaurusi. Stopala i sitniji delovi skeleta dinosaurusa Thecodontosaurusa su nažalost jedino što je pronađeno, a uzrok tome su verovatno tektonska pomeranja. Naučnici se, svejedno, slažu da budućnost ovih gorostasa na minimalnoj površini kopna oko Panonskog mora nije bila moguća u dužem periodu.
Pročitajte i: Vladeta Jerotić otkriva šta je ono što čovek najviše skriva
Sredinom pleistocenske epohe salinitet mora se postepeno smanjuje i ono se raspada na manje slatkovodne površine da bi na kraju ostalo samo kopno. Pre 43.000 godina ovde je živeo neandertalac koji je naseljavao pećine i lovio mamute i ostale životinje.
Kako stručnjaci tvrde, globalno otopljavanje preti u sve ozbiljnijim razmerama i nije sasvim isključena mogućnost ponovnog nastanka mora na našem području.
Izvor: Opanak
