Prirodnjačka zbirka je jedna od 4 glavne postavke koje su predstavljene u Muzeju Srema. Zajedno sa istorijskom, etnološkom i arheološkom postavkom čini jedinstvenu celinu koja posetioce na poseban način vraća u daleku prošlost.
Ove godine prirodnjačka zbirka Muzeja Srema obeležava dva važna jubileja. Jedan je 75 godina od početka sakupljanja prirodnjačkog materijala, a drugi je 25 godina od zvaničnog osnivanja prirodnjačke zbirke u okviru Muzeja Srema.
U prirodnjačkoj zbirci su predstavljeni minerološko-petrološki deo koji obuhvata razne vrste stena i minerala koji su vezani za teritoriju Fruške Gore.
Drugi je paleontološki deo, koji je predstavljen ostacima faune iz perioda Panonskog mora. Poslednji, možda i najzanimljiviji je arheološki deo gde su izloženi skeletni ostaci divljih i domaćih životinja pronađenih na lokalitetima Sirmijuma i srednjovekovne Mitrovice kojim je obuhvaćen period od II do XVI veka.
Materijali i predmeti koji su izloženi u ovoj postavci obuhvataju istorijski period koji datira pre 1,7 milijardi godina.
Najinteresantniji deo ove prirodnjačke zbirke predstavljaju fosilni ostaci divljeg jelena.
„Mužjak džinovskog jelena je jedini spomenik prirode koji datira još od pre 7000 godina. Njega su 1958. godine izvukli ribari ribarskim mrežama kod sela Martinci.
Ovaj primerak džinovskog jelena je 1968. godine dobio zlatnu medalju na Međunarodnoj izložbi lova i sajmu lova i ribolova u Novom Sadu“- uvela nas je u priču Dragana Nedeljković paleontolog i muzejski savetnik.
Godine 1972. godine predmet se predaje pokrajinskom Zavodu za zaštitu prirode na čuvanje i konzervaciju. Zbog izuzetne očuvanosti, ali i zbog značaja za paleontološka istraživanja, 1973. godine je zaštićen zakonom kao jedinstven spomenik prirode.
Na teritoriji bivše Jugoslavije nije postojao nijedan drugi sličan paleontološki predmet, kao što ni sad u Srbiji ne postoji nijedan predmet koji je zakonom zaštićen sem ovog džinovskog jelena.
U toku 1985. godine spomenik je ponovo vraćen u Muzej Srema, kada je po drugi put bio izložen na Međunarodnoj izložbi lova i sajmu lova i ribolova u Novom Sadu. Sve do 1994. godine predmet je bio zadržan u pokrajinskom Zavodu za zaštitu prirode, kada je trajno vraćen i smešten u Muzej Srema.
„Na prirodnjačkoj postavci je trenutno izložen originalni primerak džinovskog jelena. U planu je izrada rekonstrukcije rogova na gipsanom odlivku. Kada se završe radovi na rogovima, predmet će ponovo biti izložen i to sa rasponom rogova od 4 metara što će u mnogome doprineti na atraktivnosti i značaju same postavke“- objasnila je Nedeljkovićeva.
Džinovski jeleni visine grebena oko 2 metra, težine oko 800 kg, raspon rogova oko 4 metra, živeli su na prostoru Evrope u periodu od pre oko 400 000 godina.
Preživeli su ledeno doba jer su bili otporni na životne uslove i izumrli su pre oko 7000 godina.
Bili su predstavnici stepskog biotopa, naseljavali su stepska područja i široke rečne doline. Zato se smatra da su pored reke Save imali odlične uslove za život. Naseljavali su i šumarke sa niskim rastinjem na obodima Fruške gore, ali im raspon krila nije omogućava da se kreću kroz tipične šume.
Džinovski jeleni su bili savremenici praistorijskog čoveka i imali su izuzetan značaj za paleolitske lovce.
Pretpostavlja se da ovaj primerak pripadao odraslom, ali mlađem mužijaku divljeg jelena.
Pored mužijaka divljeg jelena, svoje mesto u prirodnjačkoj postavci je obezbeđeno za lobanju ženke divljeg jelena. Ona je izvučena iz korita reke Save 2014. godine kada su je ronioci ronilačkog kluba „Žuta foka“ poklonili Muzeju Srema.
„Izuzetno redak primerak koji ima veliku naučnu vrednost, ne samo u Srbiji, već i van njenih granica. Lobanja ženke divljeg jelena koje se nalazi u Muzeju Srema je veoma očuvana, i na prostoru cele Evrope se može naći samo par primeraka ove životinje“ – zaključuje Dragana Nedeljković.
U prirodnjačkoj zbirci su izloženi i mnogi drugi zanimljivi predmeti koji su vredni podjednake pažnje kao i fosili mužijaka i ženke divljeg jelena.
