Na području klisure Pčinje i Kozjaka gnezdi se više vrsta ptica od posebnog nacionalnog i međunarodnog značaja za zaštitu. Među njima izdvaja se jedna posebna vrsta – svračak. Svračci (lat. Laniidae u prevodu “mesar”) su porodica ptica reda Passeriformes. Sastoje se od 33 vrste unutar 4 roda.
Područje klisure reke Pčinje i Kozjaka spada u jedno od najznačajnijih oblasti zaštite ptica u Srbiji i Evropi i nalazi se na listi “Vlažnih staništa ptica u Evropi” (Important Birds Areas in Europe, Bird&Life International, 2000). Površina pod nazivom ,,Dolina Pčinja” (broj 025) zahvata 2.606 ha, odnosno površinu zaštićenog prirodnog dobra.
Populacije ove mediteranske vrste, riđoglavog svračka, su u Srbiji koncentrisane u njenom južnom delu. ,,Dolina Pčinje’’ i njena šira okolina predstavljaju područja sa najstabilinijim i najbrojnijim populacijama ove vrste kod nas.
U Srbiji se procenjuje da ima oko 130-210 parova riđoglavog svračka. Dosadašnjim istraživanjima je bilo teško proceniti tačan broj gnezdećih parova na području zaštićenog dobra, ali se može proceniti da on nije manji od 10 parova.
Svračci imaju snažan i oštar kljun, karakterističan za grabljivice. Veličine je od 15 do 30 cm i teđak od 20-100 g. Ima dug rep, do 30 cm. Perje je obično crno, belo, sivo i smeđe, ali ima vrsta sa upadljivim bojama. Mužjaci i ženke su vrlo slični jedni drugima.
Ishrana svračaka se sastoji uglavnom od skakavaca, riba i vodozemaca. Poznati su po svojoj navici nabadanja plena na trnje ili bodljikavu žicu. Hranu često ostavljaju nepojedenu na trnju i tu hranu pojedu kada dođe razdoblje u kojem je nema dovoljno.
Oglašavaju se ćurlikanjem uz dosta mimikrije i promuklim i neskladnim kliktajima.
Svračci su uglavnom monogamni. Mužjaci privlače ženke na svoju teritoriju dobro snabdevenu hranom za zimsko preživljavanje. Tokom udvaranja mužjak izvodi ples i hrani ženku. Par gradi gnezdo na drvetu ili žbunu. Ženka snese 4-7 jaja sa raznim smeđim šarama. Inkubacija traje 12-15 dana, a ptići u gnezdu ostaju 12-20 dana.
