Vlastela iz Evrope hitala je u Srbiju da ih za vitezove proglasi Despot Stefan…
Sin kneza Lazara i knjeginje Milice, despot Stefan Lazarević, bio je sjajan diplomata i vojskovođa, vešt igrač u političkim igrama; čovek koji posle bitke kod Ankare 1402. godine, ponovo osamostaljuje srpsku državu, visok, lep, fizički izuzetno snažan, ekskluzivno obrazovan, imao je svoju školu borilačkih veština.
Borilački autoritet nije stekao pričama već bitkama, a osnovni princip mu je bio postići pobedu sa što manje poginulih i ranjenih.
Čak i u bici protiv Ta-merlana, koju njegov zet Bajazit gubi, Stefan Lazarević dobija. Dobija poraženu bitku, jer sa svojim oklopnicima pravi lom po tatarskoj vojsci i sa minimalnim gubicima se vraća kući.
Posebnu pažnju posvećuje borilačkim veštinama, i reformisanju vojske.
Postaje čuven po svojoj veštini i u zapadnim zemljama, i samim tim i magnet za mlade vitezove, koji prevaljuju dug put do despota Stefana Lazarevića da bi ih on obučavao i one koji zasluže proizveo u vitezove.
Da nekog vlastelina Despot Stefan rukopoloži u viteza, već u startu to je značilo slavu ali i ogromnu obavezu da mora da se ponaša prema pravilima despotove škole, u kojoj je diplomirao, da bude human, da čuva ljudske živote, da voli ljude i da se bori protiv zla.
Despot Stefan je čuvao kulturna dostignuća Nemanjića, a vojska ga je posebno interesovala, tako da je napravio radikalno korigovanje vojnog sastava. Ukinuo je feudalne odrede i uveo regularnu, stajaću vojsku. Vojne obaveze niko nije bio oslobođen, čak i ako je to pokušavao zidajući manastire i pomažući ih u najlepšoj tradiciji Nemanjića. Prvi zavodi porez manastirima, da bi imao novac za izdržavanje i naoružavanje svoje stajaće, odlično naoružane, navežbane i dobro motivisane vojske.
Despot Stefan Lazarević je bio pripadnik čuvenog viteškog reda „Zmaja“ koji je 1408. godine ustanovio ugarski kralje Žigmund Luksemburški.
Bila su dvadeset i četiri člana prvog reda ordena „Zmaja“ a na prvom mestu je bio Despot Stefan Lazarević.
Pripadnici ovog reda imali su pravo da na svom grbu prikažu zelenog zmaja, koji repom drži vrat a na sklopljenim krilima ima crveni krst.
Viteški red Zmaja ili Ordo Dragonis u svetu je osnovan 12. decembra 1408. godine, a među osnivačima pored ugarskog kralja Žigmunda Luksembruškog i njegove supruge Barbare nalazila su se i dvadeset dva najuglednija vlastelina iz Ugarske i njoj susednih zemalja. Red je navodno stvoren s ciljem da se povede borba protiv šizmatika i jeretika.
Prvi na spisku članova reda nalazi se srpski despot Stefan Lazarević što otvara pitanja o motivima njegovog pristupanja, ali i o tome kakav je zapravo stvarni smisao imalo osnivanje i delovanje Zmajevog reda u širim političkom okolnostima prva polovine 15. veka.
Nakon bitke kod Nikopolja u kojoj je kao osmanski vazal učestvovao i knez Stefan Lazarević došlo je do promena u ugarskoj politici na njenim južnim granicama. Naime, do tada izrazito ofanzivna sa smelim zamislima i poneta krstaškim entuzijazmom ona je nakon katastrofalnog poraza kod Nikopolja počela da traži saveznike na svojim granicama i da postaje sve defanzivnija.
Krajem 1403. ili početkom 1404. godine došlo je do pomirenja između ugarskog kralja i srpskog despota. Ugarski kralj postao je sizeren srpskog despota a Stefan Lazarević je dobio i Mačvu sa Beogradom. Time on nije postao samo Žigmundov vazal već i ugarski magnat koji je u tom svojstvu bio obavezan da učestvuje u radu Sabora.
Verovatno je tada uvršćen i među barone ugarskog kraljevstva pa je dobio pravo da nosi titulu magnificus. U to vreme napeti politički odnosi u Ugarskoj doveli su do grupisanja magnata u međusobno suprostavljene skupine. Grupa magnata okupljenih oko palatina Ugarske Nikole II Gorjanskog (1403—1433) bila je čvrsto povezana rodbinskim vezama i zajedničkim političkim interesima i podržavala je kralja Žigmunda na položaju ugarskog kralja. Iz ove grupe nastao je Zmajev red.
U drugoj polovini 14. veka osnovan je veliki broj viteških redova. Za razliku od ranijih vremena kada su oni bili osnivani kao monaški viteški redovi a pod uticajem krstaških ratova, redovi iz druge polovine 14. sa početka 15. veka bili su elitističke organizacije najuglednije vlastele koja se na taj način okupljala da bi zaštitila vlastite političke interese. Glavni interes kralja Žigmunda bila je odbrana Ugarske. Jedna od mera učvršćivanja odbrane bilo je i formiranje Reda, zapravo političkog saveza, ugarskih i stranih magnata koji su imali posede na granicama Ugarske ka Nemačkoj, preko Srbije i Erdelja do Galicije. Članovi Zmajevog reda su potpisivali osnivačku povelju onim redom koji je istovremeno odražavao unutrašnju hijerarhijsku strukturu reda ali i značaj pojedinih oblasti za odbranu Ugarske. Zato se na prvom mestu nalazio despot Stefan Lazarević.
Članstvo u Redu donosilo je i neke privilegije, poput prava da se izvestan broj ličnosti proizvede u vitezove Reda, a poznato je da je despot Stefan ovo pravo i koristio. Smatra se da je despot Stefan koristio i obeležja Reda u vidu heraldičkih simbola, ali kako je izgledao njegov grb i da li su u njega bili uključeni simboli Reda nije poznato.
Članovi Reda su takođe imali i određen način ponašanja, odevanja i obavezu davanja milostinje. Pored simbola zmaja koji se nosio oko vrata, članovi reda nosili su plavi plašt od somota sa zlatnom insurekcijom plamenog krsta u kome je bila ispisana deviza reda. Simboli reda nalazili su se i na drugim odličjima viteškog staleža, na primer mačevima.
Preuzeto sa: Srpska istorija
Izvori: Srpsko Nasleđe – Istorijske sveske/ Istorijska biblioteka/ Srpska istorija
